UPSI Digital Repository (UDRep)
|
UPSI Digital Repository (UDRep)
|
|
|
| ||||||||||||||||||||
| Abstract : Universiti Pendidikan Sultan Idris |
| Kajian ini bertujuan mengetengahkan objek-objek seni yang disebut dalam Hikayat
Merong Mahawangsa dengan mengenal pasti artifak, objek seni, dan prasasti yang dipercayai
wujud dalam era Langkasuka. Kajian ini turut mengkaji kesinambungan susur galur kesenian
Melayu yang dipengaruhi dengan seni reka motif Merong Mahawangsa dengan mengenal pasti
jenis-jenis seni reka motif yang diukir pada objek seni yang telah dijumpai dalam era
berkenaan. Fokus kesenian Melayu boleh dibahagikan kepada tiga kategori, iaitu seni ukiran,
seni seramik atau tembikar, dan kesenian kostum diraja Melayu. Kajian kualitatif ini berdasarkan
pendekatan sejarah yang melibatkan pemerhatian dan rakaman visual artifak. Lokasi-lokasi kajian
adalah di Muzium Arkeologi Lembah Bujang di Kedah, Muzium Negara Malaysia di Kuala Lumpur, Muzium
Diraja Negeri Kedah, dan beberapa lagi kawasan yang berkaitan. Teks Hikayat Merong
Mahawangsa turut dijadikan sebagai sumber data. Teori dan konsep asimilasi digunakan
untuk menganalisis penggabungan elemen-elemen dominan yang terdiri daripada tiga
kategori kesenian Melayu berkenaan dengan beberapa elemen seni reka motif Merong
Mahawangsa. Analisis menunjukkan penggabungan dua kategori elemen berkenaan telah
menghasilkan elemen-elemen baharu dan unik yang mempunyai nilai estetika yang
tinggi. Dapatan kajian membuktikan terdapat 17 jenis objek seni yang terkandung dalam
Hikayat Merong Mahawangsa serta kewujudan beberapa lagi artifak, prasasti atau objek seni
yang dipercayai wujud pada era Langkasuka yang memperlihatkan keunikan jenis-jenis seni reka motif
Merong Mahawangsa. Dapatan juga menunjukkan seni reka motif tersebut merupakan asimilasi dengan
seni ukiran, seni seramik atau tembikar, dan kesenian kostum Diraja Melayu. Maka,
dapatan kajian ini dapat memberi sumbangan pengetahuan yang baharu kepada penggiat
seni dan sejarah tentang seni reka motif
warisan Melayu berdasarkan seni reka motif Merong Mahawangsa.
|
| References |
1. Buku
Abdullah, M. Z. H., & Senik, M. S. (2007). Senjata warisan. Dewan Bahasa & Pustaka & Lembaga Muzium Selangor.
Ary, D., Jacobs, L. C., Irvine, C. K. S., & Walker, D. (2018). Introduction to research in education. Cengage Learning.
Augustine, J. F. (1996). Kedah Zaman Silam. Muzium Negeri Kedah Darul Aman. Creswell, J. W., &
Creswell, J. D. (2017). Research design: Qualitative, quantitative, and mixed methods approaches. Sage publications.
Dewan Bahasa dan Pustaka. (2005). Kamus dewan. DBP.
Dick Hartoko. (1983). Awal Mula Karya Seni dalam ‘Manusia Dan Seni. Yogyakarta: Penerbit Kanisius.
Gay, L. R., Mills, G. E., & Airasian, P. W. (2009). Educational research: Competencies for Analysis and Application (edisi kesembilan). Columbus, Ohio: Pearson Education Inc.
Hashim, M. Y., & Kaeh, A. R. (1994). Sejarah Melayu, Persepsi Sejarah Dan Kesusasteraan. Selangor: Longman Malaysia Sdn. Bhd.
Ibrahim Bakar Langkawi. (2018). At-Tarikh Salasilah Negeri Kedah oleh Muhammad Hassan Kerani Muhammad Arshad. Kedah: Persatuan Sejarah Malaysia Cawangan Kedah.
Ismail, I. (2008). Sejarah Kedah Sepintas Lalu. Sintok: Penerbit Universiti Utara Malaysia.
Ismail, S. Z. (2006). Pakaian Cara Melayu. Penerbit Universiti Kebangsaan Malaysia. Johan Ahmad. (2018). Hikayat Merong Mahawangsa. Kuala Lumpur: Geroda Merah Press.
Kamarudin Kamsah. (2001). Tembikar: Satu Pengenalan Dan Pengertian dalam ‘Tembikar Dari Warisan Ke Wawasan’. Selangor: Lembaga Muzium Selangor
Mahmud, A. N. (2006). Sejarah Perjuangan Melayu Patani, 1785-1954. Penerbit Universiti Kebangsaan Malaysia.
Mohd. Johari Abd. Hamid. (2004). Falsafah dan Kritikan Seni. Penerbit Universiti Pendidikan Sultan Idris.
Muhammad Hassan Kerani Muhammad Arshad. (2018). At-Tarikh Salasilah Negeri Kedah. Kedah: Persatuan Sejarah Malaysia Cawangan Kedah.
Nik Rashiddin. Buku Lakaran Kayu dan Semangat. Kelantan: Akademi Nik Rashiddin.
Othman, M. I. (1990). Politik tradisional Kedah, 1681-1942. (lampiran 1). Dewan Bahasa dan Pustaka, Kementerian Pendidikan Malaysia.
Rahmah Bujang, Nor Azlin Hamidon (2002). Kesenian Melayu. Kuala Lumpur: Akademi Pengajian Melayu, Universiti Malaya.
Siti Hawa Haji Saleh. (1998). Hikayat Merong Mahawangsa. Kuala Lumpur: Yayasan Karyawan dan Penerbit Universiti Malaya.
Sulaiman, Z., Teh, H. H. W., & Rahman, N. H. S. N. A. (2016). Sejarah Tamadun Alam Melayu: Asal Usul Melayu Induknya di Benua Sunda. Universiti Pendidikan Sultan Idris.
Wan Shamsudin Mohd Yusof. (2014). Kedah Dalam Warisan Sejarah Dan Budaya Nusantara: Langkasuka Dari Kacamata Penulis Silam Kedah. Kedah: Persatuan Sejarah Malaysia Cawangan Kedah d/a Muzium Negeri Kedah.
Yusof, H., Yunus, J., & Musa, K. (2015). Kaedah Penyelidikan Pengurusan Pendidikan. Penerbit Universiti Pendidikan Sultan Idris.
Zamberi, A. M. (2011). Catatan Bukti Sumber Tradisi dalam Langkasuka: Negara Melayu Pertama. Kuala Lumpur: Anjung Media Resources.
Zamberi, A. M. (2011). Langkasuka: Negara Melayu Pertama. Kuala Lumpur: Anjung Media Resources.
2. Kertas Prosiding / Seminar / Jurnal
Abdul Halim Husain. (2009). Kajian Seni dalam Pendekatan Interdisiplin. Dalam ‘Isu- isu Sastera & Budaya’ dalam Kertas Prosiding Persidangan Seni Kebangsaan pada 24-25 Julai 2009. Sabah: Sekolah Pengajian Seni, Universiti Malaysia Sabah.
Adi Haji Taha. (2009). Langkasuka – Polimik Pencariannya dalam ‘Seminar Alam Melayu Menjejaki Langkasuka’. Bangi: Institut Alam & Tamadun Melayu (ATMA), Universiti Kebangsaan Malaysia.
Ahmad Helmi Mohd Mukhtar, Nik Hassan Shuhaimi Nik Abdul Rahman, Zuliskandar Ramli, Mohamad Rohaizat Abdul Wahab, Ros Mahwati Ahmad Zakaria, Hasnira Hassan, et al. (2014). Bentuk Dan Motif: Batu Nisan Diraja Perak dalam ‘Kertas Prosiding Seminar Antarabangsa Ke-3 Arkeologi, Sejarah & Budaya Di Alam Melayu pada 23-24 Disember 2014’. Bangi: Universiti Kebangsaan Malaysia.
Ahmad Tajuddin Arshad (2018). Islam Melayu Islam dalam agenda ‘Minggu Sains Warisan Dan Arkeologi’. Pulau Pinang: Universiti Sains Malaysia.
Harozila Ramli, Tajul Shuhaizam Said & Mohd Zaihidee Arshad. (2019). Symbolism of 'Keleput' Art and Intellectual Value of Penang Heritage Craft in Sarawak dalam ‘Journal of Advanced Research in Dynamical and Control Systems Vol. 11’, 05-Special Issue.
Ismail, A., Hasan, A., & Mohamed Roshdi, S. (2016). Alam Sebagai Sumber Reka Bentuk Motif-Motif Seni Hiasan Fabrik Masyarakat Melayu /Abd. Rasid Ismail, Ahmadrashidi Hasan dan Shahariah Mohamed Roshdi.
Johari, N. I. M. (2012). Seni Tembikar Tradisional Terenang Pahang: Tradisi dan Perubahannya (Doctoral dissertation, Universiti Pendidikan Sultan Idris).
Johari, N. I. M., Said, T. S., & Ramli, H. (2020). Seni Ragam Hias Ukiran Warisan Peradaban Merong Mahawangsa. KUPAS SENI: Jurnal Seni Dan Pendidikan Seni, 8(1), 1-10.
Nasha Rodziadi Khaw. (2017). Penemuan Kalam Semah Dalam Konteks Penyebaran Agama Buddha di Kepulauan Melayu dalam ‘Seminar Program Bicara Arkeologi Lembah Bujang Siri 4/2017’. Kedah: Muzium Arkeologi Lembah Bujang.
Nazarudin Zainun. (2017). Warisan Hindu Buddha Di Kedah Tua: Satu Kritikan dalam ‘Seminar Program Bicara Arkeologi Lembah Bujang Siri 4/2017’. Kedah: Muzium Arkeologi Lembah Bujang.
Nik Hassan Shuhaimi, N. A. (2008). Lembah Bujang Dari Perspektif Arkeologi Dan Pelancongan. Bangi: Institut Alam dan Tamadun Melayu.
Othman Mohd Yatim (2001). Penggunaan Tembikar Dalam Masyarakat Malaysia dalam seminar ‘Tembikar Dari Warisan Ke Wawasan’. Selangor: Lembaga Muzium Selangor.
Ruzairy Arbi. (2017). Pemuliharaan dan Pemeliharaan Arkeologi di Bawah Akta Warisan Kebangsaan 2005 dalam ‘Seminar Arkeologi Kebangsaan Ke-3 2017: Cerakinan Kebudayaan, Sejarah dan Warisan’. Pulau Pinang: Universiti Sains Malaysia.
Sabariah, A. K. Allegorical Narratives: Redefining the Evolution of Ornamented Aesthetic Principles of Langkasuka Arts of the Malay Peninsula Malaysia.
Salawati Abdul Wahab, Ab Razak Ab Karim & Norazlin Bt Hamidon. (2017). Ragam Hias Dalam Manuskrip Melayu – Kitab Maulud dalam ‘Seminar Arkeologi Kebangsaan Ke-3 2017: Cerakinan Kebudayaan, Sejarah dan Warisan’. Pulau Pinang: Universiti Sains Malaysia.
Salwa Ayob. (2017). Simbolisma Motif Tembikar Melayu Lama dalam ‘Seminar Arkeologi Kebangsaan Ke-3 2017: Cerakinan Kebudayaan, Sejarah dan Warisan’. Pulau Pinang: Universiti Sains Malaysia.
Salwa Ayob. (2017). Tembikar Tanah Lembah Bujang: Kesinambungan Warisan Tembikar Melayu Tradisi dalam ‘Seminar Program Bicara Arkeologi Lembah Bujang Siri 4/2017’. Anjuran Jabatan Muzium Malaysia. Kedah: Muzium Arkeologi Lembah Bujang.
Zamberi, A. M. (2009, June). Langkasuka: Negara Melayu Pertama. In Seminar Alam Melayu: Menjejaki Langkasuka (Vol. 2).
Zuraidah Hassan, Zuliskandar Ramli. (2018). Analisis Teknologi Tembikar Tanah Zaman Prasejarah di Kedah dalam ‘Prosiding Seminar Arkeologi Kebangsaan Ke-4 2018 Memperkasakan Kearifan Arkeologi Malaysia dan Serantau’. Pulau Pinang: Hotel Bayview, Georgtown.
3. Kajian Lapangan
Ahmad Tajuddin Arshad (2018). ‘Islam Melayu Islam’. Muzium dan Galeri Tuanku Fauziah, Universiti Sains Malaysia, Pulau Pinang. Diperolehi pada 6 April 2018
Destar Semarak. Muzium Di-Raja Kedah. Diperolehi pada 1 Ogos 2019
Galeri Di-Raja Arau, Perlis. Diperolehi pada 3 November 2017
Gunung Jerai. Kedah Darul Aman. Diperolehi pada 23 Jun 2015
Hiasan Perahu Tradisional. Muzium dan Galeri Tuanku Fauziah, Universiti Sains Malaysia, Pulau Pinang. Diperolehi pada 16 November 2018.
Hulu Keris Bermotifkan Makara. Galeri Di-Raja Arau, Perlis. Diperolehi pada 3 November 2017.
Hulu Tanjong Bermotifkan Langkasuka. Akademi Nik Rashiddin, Bachok, Kelantan. Diperolehi pada 22 Mac 2019.
Keris Tajong. Akademi Nik Rashiddin, Bachok, Kelantan. Diperolehi pada 22 Mac 2019.
Makam Sultan Mudzaffar Shah 1136m – 1179m. Bedong, Kedah. Diperolehi pada 17 Mac 2017.
Makara Melaka. Muzium Sejarah dan Etnografi Melaka. Diperolehi pada 7 Mei 2018
Makara. Muzium Negara Malaysia. Diperolehi pada 31 Mei 2018
Masjid Zahir. Alor Star, Kedah. Diperolehi pada 1 Ogos 2018
Motif Awan Larat. Rumah Almarhum Tuan Haji Abdul Rahman. Merbok, Kedah. Diperolehi pada 22 Mac 2017
Motif Kaligrafi. hazanah Yang Belum Diterokai: Natif ke Kreatif’. Muzium Kraf, Lembaga Kraftangan Malaysia, Kuala Lumpur. Diperolehi pada 21 April 2017
Muzium Arkeologi Lembah Bujang. Kedah Darul Aman. Diperolehi pada 5 Julai 2015
Muzium Di-Raja Kedah. Diperolehi pada 1 Ogos 2019
Muzium Kraf Kuala Lumpur. Diperolehi pada 21 April 2017
Pameran Cutam: Keunikan Kesenian Silam. (2019-2020). Muzium Perak. Diperolehi pada 26 Disember 2019
Peta Kota Kuala Kedah. Muzium Kota Kuala Kedah. Diperolehi pada 21 Jun 2015
Pintu Gerbang Kacapuri. Muzium Kota Kuala Kedah. Diperolehi pada 21 Jun 2015
Replika Pintu Gerbang Kacapuri. Muzium Negeri Kedah Darul Aman. Diperolehi pada 21 Jun 2015
Rosnawati Othman. (2019). Motif Gagak Sura. Temuramah (tidak formal). Akademi Nik Rashiddin, Kampung Kandis, Bachok, Kelantan. Diperolehi pada 22 Mac 2019
Rosnawati Othman. (2019). Panel Lelangit Mimbar. Temuramah (tidak formal). Akademi Nik Rashiddin, Kampung Kandis, Bachok, Kelantan. Diperolehi pada 22 Mac 2019
Saadi Bin Haji Salleh (2017). Temuramah (tidak formal). Kediaman Haji Abdul Rahman Merbok, Kedah. Diperolehi pada 22 Mac 2017
Tunku Yusrina Tunku Nazrin. (2017). Susurjalur Keturunan Sultan Abdul Hamid Halim Shah II Ibni Sultan Ahmad Tajuddin Al-Mukarram Shah. Temuramah (tidak formal). Diperolehi pada 19 Mei 2017
Ukiran Panel Kayu Motif Bunga Teratai. (2019). Surau Tok Janggut, Langgar, Alor Star, Kedah. Diperolehi pada 1 Ogos 2019
4. Laman Sesawang
(2010). 400 Gambar Gunungan Wayang Paling Baru dalam Info Baru. Diekses daripada https://www.infobaru.id/2010/08/400-gambar-gunungan-wayang- paling-baru.html
(2015). Case Study dalam ‘Centre for Teaching, Vanderbilt University’. Diekses daripada https://cft.vanderbilt.edu/guides-sub-pages/case-studies/
(2019). 26+ Gambar Ilustrasi Bunga Teratai, Istimewa! Diekses daripada https://gambaristimewa.blogspot.com/2019/09/26-gambar-ilustrasi-bunga- teratai.html
‘Lakaran Bunga Teratai’. Lotus Flower Coloring Pages. Best Coloring Pages For Kids. Diekses daripada https://www.bestcoloringpagesforkids.com/lotus-coloring- pages.html pada 24 Julai 2019
Adnan Jusoh, Zuliskandar Ramli. (2015). Makara Di Lembah Bujang Dan Kaitannya Dengan Sosiobudaya Masyarakat Nusantara dalam Seminar Antarabangsa Sejarah Lisan Dalam Perspektif Warisan dan Budaya Malaysia – Satun 2015. Diekses daripada https://www.researchgate.net/publication/308714241_Makara_di_Lembah_Buja ng_dan_kaitannya_dengan_sosiobudaya_masyarakat_Nusantara
Akal Sari. (2010). Jejak Mihrab dan Mimbar. Diekses daripada https://jejakmihrabmimbar.wordpress.com/2010/04/03/masjid-tua-di-kedah/
Akal Sari. (2010). Surau Tok Janggut dalam Jejak Mihrab dan Mimbar. Diekses daripada https://jejakmihrabmimbar.wordpress.com/2010/04/03/masjid-tua-di- kedah/
Altundo.com. (2017). Bunga Teratai dalam 15+ Khasiat dan Manfaat Bunga Teratai untuk Kesehatan dan Pengobatan. Diekses daripada https://www.altundo.com/khasiat-dan-manfaat-bunga-teratai
Anaianai. (2007). ‘Artifak Baru Ditemui Di Sg. Muda’. Diekses daripada http://sejarahnagarakedah.blogspot.com/2007/07/artifak-baru-ditemui-di-sg- muda.html
Anaianai. (2007). Merong Itu Naga Laut @ Naga Besar. Diekses daripada http://sejarahnagarakedah.blogspot.my/2007/09/merong-itu-naga-laut- besar.html
Ancient-symbols. Makara. Diekses daripada https://www.ancient- symbols.com/makara
Astro Awani. (2019). 7 Pakaian Istiadat Diraja Yang Sering Mencuri Perhatian. Diekses daripada http://www.astroawani.com/berita-malaysia/7-pakaian- istiadat-diraja-yang-sering-mencuri-perhatian-195330
Astro Awani. (2019). Foto Rasmi Agong Sempena Pertabalan Dipersembahkan. Diekses daripada http://www.astroawani.com/berita-malaysia/foto-rasmi-agong- sempena-pertabalan-dipersembahkan-212763
Bahagian Istiadat dan Urusetia Persidangan Antarabangsa. (2020). Tengkolok Di-Raja. Diekses daripada http://www.istiadat.gov.my/index.php/profil/profil- korporat/carta-organisasi-bahagian-istiadat-persidangan-antarabangsa/2- uncategorised/58-tengkolok-diraja
Batu Zircon (Yakut) – Asal, Jenis, dan Perawatannya. (2015-2016). Diekses daripada http://hargabatu.com/batu-zircon-yakut
Bernama. (2017). Tiga Bulan Siapkan Muskat Agong. Diekses daripada https://www.astroawani.com/gaya-hidup/tiga-bulan-siapkan-muskat-agong-tukang-jahit-140325
Bernama. (2017). Tiga Bulan Siapkan Muskat Agong. Diekses daripada https://www.hmetro.com.my/node/223838
Buah Rukam Manis. Kunjungan Ke MAHA 2010. Sumber diperolehi pada 27 Januari 2019. Diekses daripada http://www.tanamsendiri.com/2010/11/
Bukit Lada. Diekses daripada https://ms.wikipedia.org/wiki/Bukit_Lada pada 29 Mei 2018.
CikgusainsCikgusejarah. (2011). Kaedah Pengkajian Sejarah. Diekses daripada https://www.slideshare.net/CikgusainsCikgusejarah/kaedah-pengkajian-sejarah-10168844
Dakira. (2019). Peta Negara Irak. Diekses daripada https://peta-hd.com/peta-negara-irak/
Debbie Teo. (2019). Lembah Bujang Archaelogical Museum/ Muzium Arkeologi Lembah Bujang (perahu sagor). Diekses daripada https://www.tripadvisor.com.my/LocationPhotoDirectLink-g7166067-d7624807-i272322263-Lembah_Bujang_Archaelogical_Museum_Muzium_Arkeologi_Lembah_Bujang-Kuala.html
Harian Metro. (2018). Keistimewaan Teratai. Diekses daripada https://www.hmetro.com.my/dekotaman/2018/06/347618/keistimewaan-teratai
Harun Jaafar. (2008). Perjanjian Inggeris-Siam 1909 dalam Sejarah Negara Kita. Diekses daripada http://harunj.blogspot.my/2008/04/perjanjian-inggeris-siam-1909.html
Hendri Jordan. (2015). Batu Akik Yakut. Diekses daripada https://toplintas.com/batu-akik-yakut/
Hikayat Merong Mahawangsa. Wikipedia Ensiklopedia Bebas. Diekses daripada https://ms.wikipedia.org/wiki/Hikayat_Merong_Mahawangsa
Ikatan Muslimin Malaysia Kedah. (2019). Sejarah Masjid Zahir. Diekses daripada http://ismaalorsetar.net/sejarah-masjid-zahir/
Kamus Bahasa Melayu. (2008-2015). Definisi Asimilasi. Pusat Rujukan Persuratan Melayu, Laman sesawang rasmi Dewan Bahasa dan Pustaka. Diekses daripada http://prpm.dbp.gov.my/Search.aspx?k=asimilasi
Kamus Bahasa Melayu. (2017). Definisi Historiografi. Pusat Rujukan Persuratan Melayu, Laman sesawang rasmi Dewan Bahasa dan Pustaka. Diekses daripada http://prpm.dbp.gov.my/cari1?keyword=historiografi
Kamus Bahasa Melayu. (2017). Dewan Bahasa dan Pustaka. Diekses daripada http://prpm.dbp.gov.my/cari1?keyword=kacapuri
Kay Suhaimi. (2017). Salasilah Sultan Negeri Kedah Darul Aman. Diekses daripada https://iluminasi.com/bm/salasilah-kesultanan-negeri-kedah-darul-aman.html
Kepala Perahu Bermotif Makara. (2017). Azahari Antik Gallery. Diekses daripada https://www.facebook.com/AzahariAntik/posts/kepala-perahu-yang-berbentuk-kepala-naga-makara-makara-is-a-sanskrit-word-which-/734504303365102/
Keris. Wikipedia Ensiklopedia Bebas. Diekses daripada https://ms.wikipedia.org/wiki/Keris
Kesultanansebenar.blogspot (2012). Jejak Makam: Merong Mahawangsa? Diekses daripada http://kesultanansebenar.blogspot.com/2012/10/jejak-makam-merong-mahawangsa.html
Kew Science. Nymphaea lotus dalam ‘Plant of The World Online’. Diekses daripada http://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:605604-1
Konsep Masjid Menurut Al-Sunnah. Diekses daripada http://studentsrepo.um.edu.my/901/4/BAB_1.pdf
Latifah. (2015). Motif Bangau, Perahu Melayu Pantai Timur. Diekses daripada https://www.bharian.com.my/rencana/sastera/2017/07/43166/motif-bangau-perahu-melayu-pantai-timur
Maharum Bugis Shah. (2006). Makam DiRaja Langgar Kedah Darul Aman. Diekses daripada http://tengkusyah.blogspot.com/2006/12/blog-post.html
Makna (2019). Makna Kelambu. Diekses daripada https://makna.online/kelambu/
MNI. (2019). Makara Dieng Jawa Tengah Koleksi Museum Nasional, Indonesia. Diekses daripada https://kebudayaan.kemdikbud.go.id/munas/makara/
Mohd Nasrulamiazam Mohd Nasir & Asyaari Muhamad. (2018). Sejarah Ukiran Kayu dan Hiasan Perahu di Pantai Timur Semenanjung Malaysia. Diperoleh dari International Journal of the Malay World and Civilisation 6(3), m/s 75 – 84. Diekses daripada http://journalarticle.ukm.my/12483/1/jatma-2018-0603-07.pdf
Mohd Nasrulamiazam Mohd Nasir. Koleksi Bangau Perahu: Tema Dan Simbol. Diekses daripada http://www.jmm.gov.my/files/BangauPerahu1.pdf pada 8 Julai 2019.
Mohd Rosdi Awang. (2011). Motif Langkasuka. Diekses daripada https://www.flickr.com/photos/cempakasempurna/5930290443
Muzium Maya Lembaga Muzium Negeri Terengganu. (2018). Okok Perahu Payang. Diakses daripada http://muziummaya.my/okok-perahu-payang.html
Myiconstory. (2018). Stupa. Diekses daripada https://www.myiconstory.com/product/stupa/
Nafiri. Seni dan Budaya Malaysia. Diekses daripada https://sites.google.com/site/senidanbudayamalaysia/nafiri
Nanang Ajim. (2020). Profil Negara-Negara Asia Barat. Diekses daripada https://www.mikirbae.com/2016/07/profil-negara-negara-asia-barat.html
Norhayati Ismail. (2012). ‘Hasil Seni Kerajaan Sri Vijaya Atau Langkasuka Yang Menjadi Bahan Sejarah: Ukiran Pada Keris Tajong dan Ukiran Pada Binaan Bangunan’ dalam ‘Ulang kaji teori bahagian 3 oleh Norazmi Hasshim’. Diekses daripada https://www.slideshare.net/yatizan/ulang-kaji-teori-bahagian-3-oleh- norazmi-hasshim
Othman Mohd Yatim, Arba’iyah bte Abd. Aziz. (2005). Motif Songket Melayu: Pengucapan Falsafah dalam International Symposium on Malay Songket “Songket-The Regal Heritage of the Malay World (Songket-Warisan Agung Dunia Melayu)”. Pusat Dagangan Dunia Putra, Kuala Lumpur pada 6-7 September 2005. Diekses daripada http://faizalsidik.blogspot.com/2017/05/motif-songket-melayu-pengucapan- falsafah.html
Pejabat D.Y.M.M Paduka Seri Sultan Negeri Perak (2019). Duli Yang Maha Mulia Paduka Seri Sultan Perak. Diekses daripada http://sultan.perak.gov.my/index.php/informasi-kesultanan-tepi/sultan-raja-raja- bergelar
Penemuan Makara Bukti Kewujudan Melaka. (2016). Diekses daripada http://www.utusan.com.my/rencana/penemuan-makara-bukti-kewujudan- melaka-1.201994
PERNILAM. (2019). Gambar Baju Muskat Yang Di Pertuan Agong Malaysia. Diekses daripada Persatuan Penggiat Seni Alam Melayu dalam https://www.facebook.com/PERNILAM/posts/baju-muskat-baju-muskat- adalah-pakaian-rasmi-seri-paduka-baginda-yang-di- pertuan/2243390785972398/
Persatuan Pencinta Sejarah Negeri Kelantan. (2016). Perlambangan Bunga Teratai. Diekses daripada http://pp-sk.blogspot.com/2016/01/perlambangan-bunga- tai_11.html
Portal Di-Raja Pahang. (2016). Tanjak. Diekses daripada http://www.dirajapahang.my/portaldiraja/?page_id=1245
Pratiwi, P. H. (2009). Asimilasi Dan Akulturasi Sebuah Tinjauan Konsep. Yogyakarta: Universitas Negeri Yogyakarta.
Protokol Di-Raja. (2019). Pakaian Istiadat Diraja. Portal Rasmi Ke Bawah Duli Yang Maha Mulia Seri Paduka Baginda Yang DiPertuan Agong. Diekses daripada http://www.istananegara.gov.my/pakaian-istiadat-diraja/
Riza Thoha Mahendra. (2015). Interaksi Sosial Asimilasi dan Akulturasi. Diekses daripada https://www.slideshare.net/RizaMahendra/interaksi-sosial-asimilasi-dan-akulturasi
Rosnawati Othman. (2013). Motif Langkasuka Dalam Kesenian Melayu. Diekses daripada http://hikmahmelayu.blogspot.com/2013/03/kertas-kerja-hikmah-iv-motif-langkasuka.html
Rozdan Mazalan, Hidayah Mohammad (2019). Pameran Raja Kita, Ungkap Sejarah Institut Diraja dalam Berita Harian Online. Diekses daripada https://www.bharian.com.my/hujung-minggu/lain-lain/2019/08/595078/pameran-raja-kita-ungkap-sejarah-institut-diraja
Rzain Zul. (2018). Jenis Dan Bentuk Kesenian Melayu. Diekses daripada https://www.scribd.com/doc/48101193/Jenis-Dan-Bentuk-Kesenian-Melayu pada 14 September 2018
Saifuddin Yaakub. (2014). Bukit Jambul: Kayuhan Singkat Di Pagi Terik. Diekses daripada http://saifudin-mtb.blogspot.my/2014/02/bukit-jambul-kayuhan-singkat-di-pagi.html pada 29 Mei 2018
Salwa Ayob. (2017). Tembikar Tanah Lembah Bujang: Kesinambungan Warisan Tembikar Melayu Tradisi dalam seminar Program Bicara Arkeologi Lembah Bujang Siri 4/2017. Muzium Arkeologi Lembah Bujang, Kedah Darul Aman. http://prpm.dbp.gov.my/Cari1?keyword=keemasan&d=158212&
Senduduk Studio. (2009). Muzium Arkeologi - Perahu Sagor. Diekses daripada http://sendudukdesa.blogspot.com/2009/04/muzium-arkeologi-perahu-sagor.html
Siti Haida. (2016). Konsep Amalgamasi, Asimilasi, Akulturasi dan Akomodasi. Diekses daripada http://haida1993.blogspot.com/2016/02/konsep-amalgamasi-asimilasi-akulturasi.html
Siti Hawa Saleh. Hikayat Merong Mahawangsa dalam Cerita Rakyat, Sastera Sejarah Negeri Kedah. Diekses daripada http://sasterarakyat-kedah.com/?cat=5#atas
Siti Nursyahirah Mat Husin. (2015). Sumber Dalam Kajian Sejarah. Diekses daripada http://mte3012-sitinursyahirahmathusin.blogspot.com/2015/04/ciri-ciri-historiografi-melayu.html
Skeat, W. W. (1900). Malay Magic: Being an Introduction To The Folklore And Popular Religion of The Malay Peninsula. Macmillan.
Syamsul Nor Azlan Mohamad. (2019). Modul Pedagogi Responsif Budaya Kraf Tradisional Seramik Pendidikan Seni Visual. Diekses daripada https://www.slideshare.net/mrsnazlan/modul-pedagogi-responsif-budaya-kraf-tradisional-seramik-pendidikan-seni-visual
Ta-Mim. (2013). Bunga Teratai dan Kesultanan Melayu. Diekses daripada http://tintasufi313.blogspot.com/2013/05/bunga-teratai-kesultanan-melayu.html
Tengku Shah. (2006). KDYMM Sultan Abdul Hamid Halim Syah ibni Al-Marhum Sultan Ahmad Tajuddin Mukarram Syah. Diekses daripada http://tengkusyah.blogspot.com/2006/12/blog-post.html
Tengku Shah. (2006). YTM Tunku Abdul Rahman Putra Al-Haj. Diekses daripada http://tengkusyah.blogspot.com/2006/12/blog-post.html
The Malay Press. (2008). Fikirkan: Keris itu adalah 'Merong Besi'? Sumber diekses daripada http://themalaypress.blogspot.com/2008/11/fikirkan-keris-itu-adalah-merong-besi.html
Ukiran Kayu. (2009). Pendidikan Seni Visual. Diekses daripada http://senivisual1.blogspot.com/2009/11/ukiran-kayu.html
Unit Teknologi Maklumat, Bahagian Khidmat Pengurusan, Jalan Tuanku Abdul Halim, Istana Negara. (2019). Pakaian Istiadat DiRaja. Diekses daripada http://www.istananegara.gov.my/index.php?option=com_content&view=article&id=71&Itemid=611
Utusan Malaysia, N. R. K. (2017). Misteri kerajaan melayu Kedah Tua.
Wan Mohd Khairul Firdaus Bin Wan Khairuldin. (2015). Analisis Data Kualitatif. Diekses daripada https://www.slideshare.net/wmkfirdaus/analisis-data-kualitatif-47191738
Warisan Budaya. ‘Labu Sayung’. Diekses daripada http://warisanbudaya.50webs.com/file/LabuSayong.html
Warisanpermaisuri. (2012). Pakaian Hulu Raja-Raja Melayu dalam ‘Warisan Raja Dan Permaisuri Melayu’. Diekses daripada http://warisanpermaisuri.blogspot.com/2012/01/pakaian-hulu-raja-raja-melayu.html
Wikipedia Ensiklopedia Bebas. (2013). Tome Pires. Diekses daripada https://ms.wikipedia.org/wiki/Tome_Pires
Wujud. (2011). Sejarah Asal Hikayat Merong Mahawangsa! Diekses daripada https://www.facebook.com/notes/wujud/sejarah-asal-hikayat-merong-mahawangsa/299852363369776/
Zahidi Zainol Rashid. (1999). Langkasuka Adalah Kedah Tua? Diekses daripada http://ww1.utusan.com.my/utusan/info.asp?y=1999&dt=0825&pub=Utusan_Malaysia&sec=Gaya_Hidup&pg=ls_02.htm#ixzz5GP53A3db
Zahidi Zainol Rashid. (1999). Persoalan Langkasuka Masih Belum Selesai. Diekses daripada http://ww1.utusan.com.my/utusan/info.asp?y=1999&dt=0918&pub=Utusan_Malaysia&sec=Gaya_Hidup&pg=ls_04.htm
Zulkarnain Osman. (2017). Merungkai Sejarah Lembah Bujang. Diekses daripada http://www.utusan.com.my/gaya-hidup/rona/merungkai-sejarah-lembah-bujang-1.434656
|
| This material may be protected under Copyright Act which governs the making of photocopies or reproductions of copyrighted materials. You may use the digitized material for private study, scholarship, or research. |